ZAPOMNIANE SŁOWA

Rozgardiasz domowy dziś zapanował z powodu wymiany kranu w kuchni oraz okoliczności nieprzewidzianych. Na przykład takich, że ktoś włożył do wężyka kranowego dwie uszczelki zamiast jednej i woda była wypychana z rzeczonego wężyka oraz przez godzinę trudno było dojść skąd cieknie. W owym rozgardiaszu miałam wykonać pewne czynności, które są dla mnie  niejakim wysiłkiem. Po szczęśliwym wykonaniu powiedziałam sama do siebie "Ale mi gracko poszło!"  I sam przyszedł temat posta... Czy ktoś używa jeszcze słowa "gracko"? I czy ktoś młodszy wiedziałby o co chodzi?

Język się zmienia, to naturalne, znikają stare rzeczy i pojawiają się nowe, które jakoś trzeba nazwać, postęp technologiczny wymaga swoistych określeń, ale jednak mi żal słów, które znikają i nikt już ich nie używa, albo robi to bardzo rzadko, a młodsze pokolenia kompletnie ich nie znają. To dla nich język obcy, tak jak dla mnie językiem obcym jest np język korporacyjny czy komputerowy. Rozumiem pojedyncze słowa, określenia, ale z sensem już gorzej. Słuchając np rozmowy dwóch informatyków czuję się, jakbym słuchała konwersacji w języku chińskim. Z drugiej strony zdarzają mi się sytuacje, gdy muszę na korepetycjach tłumaczyć młodym, co znaczy dane słowo w języku polskim (np ambiwalentny albo misterium). Mam wrażenie, że ich zasób słownictwa jest bardzo ograniczony, może przez braki w lekturze.

Ale wróćmy do słów czy powiedzeń zapomnianych bądź niepotrzebnych. Moja Mama używała określenia "Wyszedł na tym jak Zabłocki na mydle". Już dla mnie nie było ono do końca zrozumiałe, to znaczy kontekst tak, ale Zabłocki to był dla mnie szermierz, być może miał wypadek i pośliznął się na mydle:))) Oczywiście po wyjaśnieniu Mamy już wiedziałam o co chodzi, ale dla współczesnych młodych to wyrażenie kompletnie abstrakcyjne.
Są słowa uroczo staroświeckie, jak absztyfikant czy profitrolki. Nawiasem mówiąc , chyba w czasach licealnych straciłam mnóstwo czasu na to, żeby się dowiedzieć co to te profitrolki, o których wyczytałam w starej książce kucharskiej, którą namiętnie przeglądałam. W końcu się dowiedziałam, że to po prostu ptysie...  Moim ukochanym słówkiem są fintifluszki:) Są takie radosne i znaczeniowo pojemne! No i cudowny , niezastąpiony wihajster (bardziej mi się podoba przez ch, ale komputer mi poprawił:)) , germanizm dotyczący rzeczy, których właściwej nazwy nie pamiętamy (Wie heist er?).

Część słówek trzyma się mocno, np farfocle czy gamoń, ale z fidrygałkami już gorzej, a mereżki odchodzą pomału w zapomnienie.   O alkowie to już mało kto pamięta. Przypomnijmy sobie słowa ginące i odchodzące w niebyt, będzie im przyjemnie. Żegnajcie więc, pepegi z paltem na wyraju!

A na zakończenie piosenka mistrza języka polskiego, pana Jeremiego Przybory w dość nieoczekiwanym wykonaniu Macieja Maleńczuka: