Czym skorupka trąci na starość?

Dzięki rodzinnym powiązaniom z PrezesKurą mogę, w nawiązaniu do dyskusji na ostatnim wybiegu, wypowiedzieć się nieco szerzej w interesującej nas sprawie. Nie ma to jak zdrowy nepotyzm! 

Otóż, nawiązując do tytułu, z całą odpowiedzialnością stwierdzić mogę, że będziemy kiedyś zbierać to, co sobie posialiśmy. Prawda stara jak świat („czym skorupka za młodu…”) Jeśli nie mamy bowiem znaczących zmian chorobowych w obrębie centralnego układu nerwowego, to rdzeń naszej osobowości pozostaje niezmienny. Charakterystyczne dla starości w tym zakresie jest jedynie to, że pewne cechy osobowości mogą (choć nie muszą) się nasilać, a inne słabnąć. Czyli – zmiany ilościowe, nie jakościowe. Ale już i to może być nieznośne. Ktoś oszczędny może stać się sknerą, zamknięty w sobie – odludkiem, drażliwy – agresorem, wylewny może stać się lepki itp. Dobra zaś wiadomość jest taka, że z wiekiem ubywa nam agresji, zwłaszcza mężczyznom. Socjobiologowie twierdzą, że to dlatego, iż nie muszą już oni (mężczyźni) walczyć o samice, jako że obowiązek reprodukcyjny na ogół jest za nimi.

Podobnie jak z cechami osobowości dzieje się też z naszymi potrzebami. Oznacza to, że przemieszczenia następują na ogół w obrębie hierarchii, a nie struktury potrzeb. Mamy więc takie same potrzeby jak mieliśmy niegdyś, ale niektóre z nich stają się dla nas ważniejsze, inne zaś mniej ważne. Zmienia się też czasem, zazwyczaj z konieczności, sposób zaspokajania tychże. Przykładem mogą być potrzeby seksualne. Z badań wynika, że owe potrzeby, wbrew temu co do niedawna na ten temat sądzono, nie wygasają z wiekiem. Nie mając jednak często możliwości ich zaspokojenia (dotyczy to zwłaszcza kobiet, co spowodowane jest nadumieralnością mężczyzn), spychamy je w niebyt wierząc, że co jak co, ale to już mamy z głowy. A one (potrzeby) i tak wyłażą. W snach, fantazjach, upodobaniu do romansowych filmów i literatury oraz na sto innych sposobów. Seksualizm ludzi w podeszłym wieku to zresztą oddzielny, szerszy problem.

To wszystko jednak dzieje się wtedy, gdy na starość pozostajemy w tzw. normie. Jeśli dopadnie nas demencja, niezależnie od tego jakiego typu – Alzheimer czy coś innego, wszystko zaczyna się sypać. Łagodne baranki stają się agresywne (agresja jest charakterystyczna np. dla Alzheimera), skąpi mogą stać się rozrzutni, a rozrzutni skąpi, rodzina staje się wrogiem, a nienawistny kiedyś sąsiad - powiernikiem trosk. I na ogół wszyscy kradną, czyhają na majątek, czasem znęcają się, biją, ogólnie źle życzą, a świat jest w ogóle dziwny i podły. Coraz częściej zastanawiam się, dlaczego to idzie właśnie w tym kierunku? Dlaczego nie mogłoby być tak, że taki dementywny staruszek nurza się w poczuciu pełnej szczęśliwości, otoczony aniołami w ludzkiej skórze i światem uśmiechającym się do niego. Czy to pokuta za grzech pierworodny? Jeśli tak, to odbywają ją tylko wybrani. Szacuje się bowiem, że zmianom dementywnym podlega ok. 6 – 8% populacji ludzi po 65(70) roku życia. W kolejnych przedziałach wiekowych ten odsetek oczywiście wzrasta, ale i tak nie są to zastraszające ilości.

I problem kluczowy – co robić. Praktycznie jesteśmy bezradni. Jak do tej pory, nie znaleziono środka nawet znacząco spowalniającego chorobę, nie mówiąc już o cofnięciu objawów. Może nastąpić lepszy lub gorszy okres, ale zmiany idą do przodu nieubłaganie, trochę wolniej, trochę szybciej, ale nieodwracalnie. Kiedy miałam z tym do czynienia głównie teoretycznie, uczyłam, że: cierpliwość, ciągła nauka od nowa zapomnianych umiejętności, stymulowanie aktywności fizycznej i – na ile się tylko da – dostarczanie stymulacji zmysłowej (aktywność fizyczna też jej dostarcza), ciągłe, uparte przywoływanie do rzeczywistości (pomoc w odzyskiwaniu orientacji w miejscu i czasie) itp. itd.

Teraz jestem zupełnie pogubiona. Dalej wierzę w słuszność tego wszystkiego, ale wydaje mi się, że pracować nad tym efektywnie mogą ludzie spoza najbliższej rodziny. My, rodzina, nie jesteśmy chyba w stanie całkowicie uwolnić się od odbierania naszych rodziców jako rodziców właśnie. Do gry wchodzą emocje, w tym różne żale wymykające się spod kontroli i będące częściowo poza świadomością. Łatwo o irytację, przychodzi złość kiedy słyszymy jacy jesteśmy źli, kłamliwi i w dodatku kradniemy. A ze złością przychodzi poczucie winy, a ono może powodować różne następstwa, łącznie z chęcią pozbycia się problemu, zapomnienia o nim. Nie mówiąc już o tym, jak bardzo poczucie winy człowieka wypala.

No i tak to się toczy. Obyśmy zdrowe były(byli) i zostały (zostali) sobą do końca naszych dni.

Czego Wam i sobie życzę

MM.