Niezbyt mądry traktat o kiczu

Hana ma kłopot z internetem, zamieszczam więc posta w jej imieniu.

Całe życie fascynuje mnie kicz i dręczy egzystencjalne i nierozwiązane zagadnienie dotyczące granic sztuki, a konkretnie tego, czym jest kicz, a czym nie jest. Minione właśnie Święta są dobrą okazją do takich rozważań. Jadąc przez wsie i miasteczka tonące w powodzi najróżniejszych (chińskich) ozdóbek myślę sobie, że święta (Wielkanoc  też) jakoś obecność szpetoty usprawiedliwiają. Jakby mniej rażą nas paskudne bombki (bańki  jak mawiają starzy górale), Mikołaje wspinający się po rynnach, dmuchane (!) bałwanki i inne renifery. Wszystko świeci, mruga, lśni, kiwa się i tańczy w takt Lulajże Jezuniu. Że o dekoracjach w centrach handlowych i na miejskich placach nie wspomnę.  Jedna grupa demograficzna na pewno jest zadowolona z tego stanu rzeczy: dzieci. W tym miejscu zawsze zadaję sobie pytanie, dlaczego dzieci tak lubią kicz? Odbierają świat zmysłami i może to, co one spontanicznie lubią, wcale kiczem nie jest?
A barokowe, przeładowane  ozdóbki i dekoracje? Kicz, czy nie?
Dlaczego fotografia zachodzącego w morzu słońca jest piękna, a obraz to kicz?
Że o jeleniu nie wspomnę?
Dlaczego nie przyznajemy się publicznie, że podoba nam się coś, co powszechnie uznane jest za kicz? Ze wstydu? Przed czym?
A cała sztuka religijna? Bazylika w Licheniu, ohydne pomniki Jana Pawła II w każdej dziurze jak Polska długa? Święte obrazy przeważnie brzydkie jak noc?
Czasem kicz jest tak kiczowaty, że przekracza granice logiki i zdrowego rozsądku (Chrystus jak wieża Eiffela w Świebodzinie).  Dla mnie przekracza , forma przerosła treść. Mnóstwo ludzi uważa jednak, że monument jest piękny i imponujący rozmachem. Zatem kicz, czy nie?
Obawiam się, że tego dylematu nie da się rozstrzygnąć  - mądrzejsi ode mnie próbowali. Uważa się, że kicz schlebia popularnym gustom. A jakim ma schlebiać? Niepopularnym? I co to w ogóle jest popularny gust? Mój, Wasz, czy Donalda Tuska?
Ikona kiczu, Jeff Koons, którego twórczość zwala mnie z nóg, jest dla mnie wręcz kwintesencją kiczu, ma się świetnie. Jego obezwładniające dzieła osiągają jakiś niebotyczny poziom cen i sprzedają się jak świeże bułeczki. Nikt biedny ich nie kupuje. Czy zatem upodobanie do kiczu ma coś wspólnego z wykształceniem i poziomem życia? Chyba nie bardzo. Tak zwana wielka, zwłaszcza współczesna sztuka często bywa niezrozumiała, niektóre jej obszary kompletnie wymykają się jakimkolwiek kryteriom (przysłowiowe struganie pyrków w Zachęcie, albo Pewien Artysta, który się kaleczył, do rany przykładał papier i to, co się odbiło, nazywał sztuką, bleee, ciekawe, czy przedtem się przebadał na okoliczność?), kupuje się ją nie dlatego, że nam się podoba, a z różnych innych względów: ze snobizmu, albo dla nazwiska, jako inwestycję. Nikt nie ośmieli się działalności Pewnego Artysty nazwać kiczem w obawie przed posądzeniem o nieznajomość rzeczy. Tak zwany kicz zwalnia z myślenia. Podoba nam się, bo tak! W grę wchodzą emocje, nie rozum. Czy to coś złego?
Każdy pamięta z dzieciństwa coś, co dzisiaj uważa (się) za kicz, coś, co przechowuje wstydliwie w zakamarkach pamięci. To żaden wstyd, to smak dzieciństwa. Dla mnie był to wiszący u sąsiadki obraz przedstawiający półnagie nimfy pląsające pośród róż. Gdybym dzisiaj znalazła taki obraz, kupiłabym go, a co!
Kwestia gustu pozostaje zatem nierozstrzygnięta. Przy okazji zrobiłam risercz i dowiedziałam się, że kicz pochodzi od niemieckiego Kitsch, kitschen=zgarniać błoto! (Słownik wyrazów obcych pod red. prof. dr Jana Tokarskiego).
Na koniec coś ku pokrzepieniu. Dawno temu, w toalecie jakiejś firmy Mój znalazł to. Wyglądało, jak porzucone, to przygarnął.
Kicz, czy nie?
En face 

I vice versa 

PS. Przypomniał mi się wywiad w tv z jakąś celebrytką - nie pomnę nazwiska, nikogo nie chciałabym ukrzywdzić, to nie będę strzelać. Była to jakaś śpiewająca celebrytka, która opowiadała o tym, jak trzeba smakować życie, pochylać się nad człowiekiem, zwierzęciem i łapać każdą chwilę. Prowadzący: a więc jednym słowem CARPE DIEM? Tak, odrzekła celebrytka. O GUSTACH SIĘ NIE DYSKUTUJE!
H.